życie szynszyli

Historia szynszyli – kilka słów o pochodzeniu tych gryzoni – część I

No właśnie. Blog o szynszylach, a o ich historii i pochodzeniu nie było tu jeszcze ani słowa.

historia szynszyli - gdzie w naturze żyły szynszyle?

Zarys terenu, jaki niegdyś zamieszkiwały szynszyle.

Szynszyle pochodzą z Ameryki Południowej, gdzie zamieszkiwały półpustynne tereny And (z niewielką ilością opadów i z ubogą roślinnością). Szynszyle zamieszkiwały tereny aż 4 państw – Chile, Peru, Boliwii i Argentyny. Prowadziły typowo nocny tryb życia, który chronił je przed większymi drapieżnikami i ludźmi. Chowały się w trudnodostępnych szczelinach pomiędzy skałami i w różnego rodzaju norach.

W naturze żyły na wysokości od 3000 do 4000 m n.p.m. – co świadczyło o tym, że przodkowie naszych szynszyli byli bardzo wytrzymali i zdolni przeżyć w wymagających warunkach. Dzisiejsze szynszyle oczywiście różnią się nieco i z biegiem czasu oraz pod wpływem warunków, w których są hodowane nie są już tak odporne na różnego rodzaju zagrożenia.

Pierwsze wzmianki na temat ich obecności w życiu ludzi pochodzą z ok XV wieku (choć daty te różnią się w niektórych publikacjach – jest mowa nawet o 1100 roku). Kiedy to hiszpańscy konkwistadorzy odkrywali Amerykę Południową. Natrafili oni na plemię indian o imieniu Chinchas.

Chinchas – do czego wykorzystywano szynszyle w XV wieku?


Ci natomiast wykorzystywali szynszyle w różnorodny sposób:

  • Jako element ubioru – futra były nie tylko luksusowe, ale przede wszystkim ciepłe, co w tamtych warunkach było niezbędne do przeżycia. Poza tym oskubane z futerka skóry służyły jako materiał do wykonywania ubrań.
  • Jako posłanie do spania – futro z jednej strony grzało, a z drugiej izolowało od zimna.
  • Jako składnik diety – zabite zwierzątka zjadano – nic nie mogło się zmarnować (jak dziś m.in. świnki morskie w Ameryce Południowej).
  • Jako zwierzątka „domowe” – szynszyle były stosunkowo łatwe w oswojeniu i przyjacielskie.

Hiszpanie doceniając luksusowe cechy uznali, że warto wykorzystać skóry i zacząć zwozić je do Europy. Już wtedy futra były bardzo cenną walutą i mogli sobie na nie pozwolić jedynie bogaci ludzie – głównie pochodzenia królewskiego. Konkwistadorzy nazwali szynszyle chinchilla od indian Chincha. Tak rozpoczęło się wyrzynanie tych pięknych gryzoni.

Każdy pragnął szynszyli


historia szynszyli - futro z szynszyli

Futro z szynszyli (1899) / źródło: fr.wikipedia.org/chinchilla

Wszystkie kobiety z wyższych sfer zaczęły marzyć o aksamitnym futrze. W tamtych czasach w Europie każdy, kto mógł zobaczyć szynszylę uważał się za prawdziwego szczęściarza – to był wielki zaszczyt. Robiono z nich nie tylko płaszcze, ale też inne części garderoby czy elementy dekoracyjne. Oczywiście nie każdy mógł je mieć. Nie tylko ze względów finansowych, ale i dlatego, że futra z szynszyli były początkowo zarezerwowane dla rodzin królewskich. Dopiero później mogły sobie pozwolić na nie ważne osoby w państwie, a na końcu każdy, kto miał wystarczającą ilość pieniędzy.

Z racji tego, że posiadanie takiego futra w zamożnych grupach społeczeństwa było niemalże obowiązkiem, nie trzeba mówić ile szynszyli straciło przez to życie. Ponadto wieści na temat ich pieknego futra w Europie rozchodziły się dynamicznie, stąd popyt rósł znacznie szybciej niż podaż.

Na jedno futro potrzebne było ok 100 sztuk gryzoni. Polowania doprowadziły do tego, że szynszyle pod koniec XIX wieku zostały poważnie zagrożone. Konieczne było podjęcie kroków, które przyczyniły się do ochrony tego wyjątkowego gatunku.

W latach 1800-1900 wybito ponad 21 milionów osobników.

Próby ratowania gatunku


Prób ratowania szynszyli było co najmniej kilka. Między innymi Frederico Albert stworzył na terenie Chile jedną z pierwszych hodowli. Zdawał on sobie sprawę z tego, że ilość wybijanych szynszyli w tak krótkim czasie doprowadzi do ich zaniku w środowisku naturalnym. Niestety jego apele przechodziły bez echa. Hodował on niewielkie stado, liczące zaledwie 13 osobników. Niestety wszystko zakończyła epidemia, która w krótkim czasie uśmierciła wszystkie szynszyle…

 źródło: http://commons.wikimedia.org/

Dopiero później w porozumieniu władze państw, na terenie których żyły szynszyle ustaliły zakaz polowania i zabijania szynszyli na futra. Skutkowało to później tym, że każdy kto założył hodowlę musiał ściśle zgłaszać każde zaginięcie, śmierć czy chorobę zwierzątka.

Tak wyglądała historia szynszyli w przybliżeniu do końca XIX wieku. Z racji tego, że jest to dosyć obszerny materiał, kolejną porcję przedstawię w drugim poście niebawem ;). Mam nadzieję, że chociaż trochę poszerzyłam Waszą (i moją) wiedzę na ich temat. To ważne, żeby znać ich pochodzenie oraz wiedzieć, czym żywiły się kiedyś i dlaczego były tak bardzo pożądane. Czekam na Wasze komentarze i uwagi. Historia nt. szynszyli różni się nieco w źródłach, ale ja postarałam się rzetelnie ją przedstawić. 😉 Zdjęć futer i dodatków nie wstawiłam, żeby kogoś denerwować – to przykra strona historii tych pięknych gryzoni.

źródło:

  • W. Rżewski, S. Jarosz, „Chów Szynszyli”
  • http://chinhaven.tripod.com/History_of_Chinchilla.htm
  • http://www.mutationchinchillas.com/history.html

Dziękuję Alinie z Szynszyle.info za udostępnienie materiałów 😉

[wp_ad_camp_4]

Share:

2 comments

  1. Ania 24 listopada, 2014 at 12:28

    Znalazłam taką ciekawostkę skąd się wzięła nazwa chinchilla 🙂

    nazwa rodzajowa chinchilla wywodziła się z nazewnictwa lokalnego, a źródłosłów prawdopodobnie pochodził ze zbitki używanych w języku keczua słów: „chin” (cichy, milczący) i „sinchi” (silny, odważny) z sufiksem typowym dla zdrobnień „lla”, co w rezultacie dawało określenie cech zwierzęcia: silne, ciche, małe.

    Inna teoria mówi o tym, że nazwa chinchilla mogła pochodzić od nazwy chilijskich Indian Chincha i w zestawieniu z sufiksem zmiękczającym „lla” oznacza „mały Chincha”.

  2. uszynszyla 24 listopada, 2014 at 13:04

    Tak, ja również czytałam o tej pierwszej teorii – ale w większości źródeł wykazuje się, że sama nazwa związana jest właśnie z plemieniem Chincha, o czym wspomniałam, a chin i sinchi to na pewno jedno z określeń tych indian, stąd wszystko jest ze sobą powiązane.

Leave a reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *